Beta-ekdisteron’a Bilimsel Bir Bakış

Bilimsel Yönden Beta-Ecdysterone (Spinat Extract Etken Maddesi)

İlşad Özkan’ın Notu: Bu çeviride anlatılan madde Spinat Extract adlı ek besinde bulunmakta ve marketimizde satılmaktadır. Beta-ecdysterone’u Weider gibi dünyaca ünlü birçok marka üretmesine rağmen ülkemize getirmemektedir, şu an Türkiye’de yalnızca bizim sattığımız Spinat Extract’da bulunmaktadır. Yazıda, arama sonuçlarında kolay bulunması için bazen beta-ecdysterone bazen de beta-ekdisteron yazdım, bu iki madde aynıdır. Bilimsel atıfların tam kaynakları (dergi adları, sayfaları vs.) yazının sonunda yer almaktadır.

Beta-ekdisteron Nedir?

Beta-ecdysterone (20-Hydroxyecdysone ya da kısaca ecdysterone olarak da bilinir) ekosteroidlerin bir türevidir, doğal bir steroid like bileşiğidir. 150’den fazla ekdisteroid birçok bitki ve böcekte tespit edilerek tanımlanmıştır. Ticari ekdisteroidlerin çoğu Leuza carthamoides gibi bitkilerden ya da Brezilya ginsenginin de dahil olduğu başka bitkilerden elde edilmektedir. Bazı bilimsel çalışmalar beta-ekdisteronun çok güçlü bir anabolik ajan olduğunun göstermiştir. Bu madde protein sentezini artırarak bu yolla yağsız kas kütlesini artırmaktadır. Birçok besin desteği firması ürünlerine beta-ekdisteron ekleyerek kas büyümesini desteklemektedir. Beta-ekdisteronun kimyasal steroidlerin aksine negatif hormonal yan etkileri yoktur.

Beta-ekdisteron’un Etkileri

İlk araştırmalar Rus araştırmacılar Syrov ve Kurmukov tarafından 1976 yılında yapılmıştır, onlar çalışmalarında beta-ekdisteronun anabolik aktiviteyi artırarak protein sentezini çoğalttığını görmüşlerdir. Sıçanlar ve Japon bıldırcınları üzerinde yapılan hayvan deneyleri, anabolik etkiye dair anlamlı ve olumlu sonuçlar ortaya koymuştur (Slama ve arkadaşları, 1996; Dinan, 2001). Çalışmaları sonucunda ekdisteron’un insanlar üzerinde de anabolik etkiye sahip olduğunu düşünen bilim insanları olmuştur (Chermynkh ve arkadaşları, 1988; Simakin ve arkadaşları, 1988; Bizec ve arkadaşları, 2002; Chen ve arkadaşları, 2005).

Beta-ecdysterone, Kimyasal Steroid Dianabol’den Daha Etkili

Chermynkh ve arkadaşlarının 1988’de yaptıkları bilimsel araştırma amaçlı çalışmada çok güçlü bir anabolik steroid olan methandrostenolone (Russian dianabol) ile ekdisteron kıyaslanmıştır. Onlar ekdisteronun kasılabilir proteinler üzerinde methandrostelone’dan daha etkili olduğunu gözlemlemişlerdir.

Yüksek Proteinle Birlikte Daha Etkili

1998 yılında bir araştırma grubu oluşturan Simakin ve arkadaşları ise ekdisteron kullanımını yüksek protein diyetinde ne gibi sonuçları olduğunu araştırmışlardır. Onlar, atletlerin yüksek proteinli diyetlerine ekdisteron eklediklerinde yağsız kas kütlesinde %6-7 artış yaşadıklarını, bunun yanı sıra vücut yağlarının %10 düştüğünü gözlemlemişlerdir.

Araştırmacılar aynı zamanda ekdisteronun insülin seviyelerini bozmadan kan şekerini düşük tutmaya yardımcı olduğunu keşfetmişlerdir (Yoshida ve arkadaşları, 1971; Chen ve arkadaşları, 2005). Yakın zamanda yapılan bir çalışma ise ekdisteronun kan şekeri düzeyi normalken (5,5mmol/1) ve ortalama düzeydeyken (11,1-16,7mmol/1) etkili olmasına karşın yüksek seviyelerdeyken (22,2mmol/1) etkili olamadığını göstermiştir. Bu nedenle Tip-2 Diyabet tedavisinde ve kilo vermede yardımcı olabilir.

Ekdisteron aynı zamanda anti-tümör özellikler göstermektedir (Konovolova ve arkadaşları, 2002) ve güçlü bir antioksidan adaptojendir (Kuzmenko ve arkadaşları, 1997; Kuzmenko, 1999).

Rus araştırmacıların bu pozitif bulgularına rağmen Rusya dışında bir ülkede ekdisteron’un insan performansı üzerindeki etkilerini gösteren bir araştırma yapılmamıştır. Bu nedenle, ekdisteronun insanlar üzerinde etkili bir anabolik ajan olduğu henüz tam teyit edilmemiştir. Gelecekte yapılacak kontrollü ve daha büyük ölçekli bilimsel deneyler sonucunda onaylanarak yaygın olarak kullanılabilir.

Ecdysterone’un, beslenme şirketleri tarafından önerilen dozlarda etki edeceği iddiası oldukça gerçekdışı görünmektedir. Örneğin bazı internet siteleri “10 günde 4 kilogram yağsız kas kazanmanızı sağlar” gibi abartılı iddialarda bulunmaktadır.

Beta Ecdysterone Etkili midir?

Yukarıda tartışıldığı gibi, her ne kadar Rus araştırmacıların çalışmaları, bir sonraki araştırma yapılana kadar umut verici görünse de, ecdysterone’un anabolik etkisi başka ülkelerde araştırma yapılmadığından doğrulanamamıştır. Birçok ek besinde kullanıldığı dozuyla, ecdystreone’un beslenme şirketleri tarafından iddia edildiği kadar çok etkili olduğu gerçeği yansıtmıyor gibi görünmektedir.

Beta Ecdysterone Faydaları

Kilogram başına en az 5mg alındığında anabolik etkisi ortaya çıkmaktadır (örneğin 70 kg biri anabolik etki için en az 350 mg almalıdır),
Kas büyümesini artırırken yağ yakımını da destekler (yüksek protein diyetinde daha etkili),
Kan şekeri düzeyinin kontrol edilmesine yardımcıdır,
Antioksidan olarak etkilidir.

Beta Ekdisteron’u Nasıl Almalı

Her ne kadar ecdysterone’un, anabolik yardımcı kadar etkili olup olmadığı net değilse de, beslenme şirketleri tarafından kullanılan doz, araştırmacıların önerdiği orandan çok daha düşüktür. Birçok şirket 50- 90 mg arası kadar düşük ölçüde doz kullanmaktadır. Ancak araştırmacılar, her bir kilo için 5 mg doz ecdysterone alımını önermektedir. (Bizec ve arkadaşları, 2002). Böylece, 70 kilo ağırlığındaki bir atlet 350 mg civarında; 100 kilo ağırlığında bir atlet ise 500 mg civarında ecdysterone’a ihtiyaç duyacaktır, ki bu birçok besin desteğinin sağladığından çok daha fazlası demektir!

Beta Ekdisteron Yan Etkileri

Bu madde bilinen herhangi bir yan etki göstermemektedir.

Referanslar:

1) Bizec, B. L., Antigna, J-P., Monteau, F. and Andre, F. (2002) Ecdysteroids: one potential new anabolic family in breeding animals. Analytica Cimica Acta. 473, 89-97.
2) Chermynkh, N. S., Shimanovskii, N. L., Shutko, G. V. and Syrov, V. N. (1988) The action of methandrostenolone and ecdysterone on the physical endurance of animals and on protein metabolism in the skeletal muscles. Farmakologia I Toksikogia. 51 (6), 57-60.
3) Chen, Q., Xia, Y., and Qui, Z. (2005) Effect of ecdysterone on glucose metabolism in Vitro. Life Sciences. Article In Press.
4) Dinan, L (2001) Phytoecdysteroids: biological aspects. Phytochemistry. 57 (3), 325-39.
5) Konovolova, N. P., Mitrokhin, I. And Volkova, L. M. (2002) Ecdysterone modulates antitomour activity of cytostatics and biosynthesis of macromolecules in tumour-bearing animals. Izvestiya Akademic Nauk, Seriya Bilogicheskaya. 6, 650-658.
6) Kuzmenko, A. I., Morozova, R. P. and Nikolenko, I. A. (1997) Effects of vitamin D3 and ecdysterone on free-radical lipid peroxidation. Biochemistry (Mosc). 62 (6), 609-612.
7) Kuz’menko, A. I. (1999) Also a very strong adaptogen and antioxidant: antioxidant effect of 20-hydroxyecdysone in a model system. Ukranskii Biokhimicheskii Zhumal. 71 (3), 35-38.
8) Simakin, S. Yu. et al., (1998) The combined use of ecdisten and the product ‘Bodrost’ during training in cyclical types of sports. Scientific Sports Bulletin. No 2.
9) Slama, K., Koudela, K., tenora, J. and Mathova, A. (1996) Insect hormones in vertebrates: anabolic effects of 20-hydroxyecdysone in Japanese quail. Experientia 52 (7), 702-706.
10) Syrov, V. N. and Kurmukov, A. G. (1976) Anabolic activity of phytoecdyserone-ecdysterone isolated from Rhaponticum carthamoides. Farmakologia I Toksikogia. 39 (6), 690-693.
11) Yoshida, T., Otaka, T., Uchiyama, M. and Ogawa, S. (1971) Effect of ecdysteone on hyperglycemia in experimental animals. Biochemical Pharmacology. 20, 3263-3268.