Kardiyovasküler sistem hastalıklarının, endokrin sistem hastalıklarının ve beraberindeki diğer hastalıkların birlikte görüldüğü hastalıklar metabolik sendrom olarak adlandırılmaktadır. Bu hastalıklar topluluğunda genel olarak kalp damar hastalıkları, obezite ve diyabet hastalığı gibi hastalıklar bir arada bulunmaktadır. Bu hastalıklar topluluğu metabolik sendromun yanı sıra x sendromu ve insülin direnç sendromu olarak da bilinmektedir.
Metabolik sendrom birçok sistem hastalığının bir arada görülmesinden dolayı bu hastalıkların birlikte incelenmesi gerekmektedir.
Metabolik sendroma sahip hastaların birçoğunda insülin direnci bulunmaktadır. İnsülin direnci kandaki şeker yoğunluğunu düzenleyen insülin hormonuna karşı vücudun kayıtsız kalması durumudur. Bu durum kalıtsal yatkınlığa, aşırı kiloya ve pankreas hastalıklara bağlı olarak görülmektedir. Şeker hastalığına sahip olanların yaklaşık %75’inde bu insülin direnci bulunmaktadır. İnsülin direncinde insülin hormonu kan şekeri seviyesini düşüremez ve hastalarda hiperglisemi tablosu ortaya çıkar.
Metabolik sendroma sahip olan bireylerde ayrıca hipertansiyon tablosu da görülebilmektedir. Bu durumun %90’ına yakınında altta yatan neden belirlenememektedir. Ancak insülin direncinin metabolik sendromda hipertansiyonu tetiklediği düşünülmektedir. Çünkü insülin hormonu vücutta su ve tuz oranını da düzenlemektedir.
Metabolik sendromda ayrıca şeker hastalığı da yer almaktadır. Bu hastalık başta kalp damar sağlığı olmak üzere birçok sistemi olumsuz yönde etkilemektedir. Çünkü şeker hastalığı vücuttaki küçük boyutlu damarları etkileyerek tüm sistemleri etkilemektedir.
Metabolik sendromda ayrıca obezite ve buna bağlı olarak görülen koroner arter hastalıkları da mevcut olarak bulunmaktadır. Bu hastalıkların tamamı birbiri ile ilişkilidir ve birinin varlığı diğerinin oluşması için risk oluşturmaktadır.
Metabolik Sendromun Belirtileri Nelerdir ?
Metabolik sendrom birçok sistemi etkilediği için vücudun birçok yerinde çeşitli belirti ve bulgular ortaya çıkmaktadır. Metabolik sendromda görülen belirti ve bulgular şu şekilde sıralanabilir;
- Yorgunluk
- Ağız mukozasının kuruması
- Sık sık idrar oluşumu
- Mide bulantısı
- Baygınlık
- Baş dönmesi
- Baş ağrısı
- Göğüs ağrısı
- Çok su içme
- Görme kaybı gibi belirtiler yaygın bir şekilde görülmektedir.
Bazı hastalar metabolik sendrom nasıl geçer tedavisi nasıldır şeklinde sorular yöneltebilmektedir. Buna net bir cevabın verilebilmesi için metabolik sendromda hangi hastalıkların olduğu ve hangi belirtilerin görüldüğünün tespit edilmesi gerekmektedir.
Metabolik Sendromunun Nedenleri Nelerdir ?
Metabolik sendromda birçok sistem hastalığı mevcut olarak bulunduğu için hastalıklar birbirini tetikleyebilmektedir. Bu hastalığa neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir;
- Hipertansiyon
- Damar tıkanıklığı
- Böbrek hastalıkları
- Aşırı kilo
- Kalıtım
- Diyabet hastalığı
- Trigliserit yüksekliği
- Yüksek yoğunluklu kolesterol düşüklüğü
- Stres
- Alkol ve sigara tüketimi
- Hareketsiz yaşam gibi nedenler yaygın bir şekilde metabolik sendroma neden olmaktadır.
Metabolik Sendromun Tedavisi Nasıldır ?
Metabolik sendrom birçok sistemik hastalığın birlikte görüldüğü bir hastalık olduğu için tedavide de oldukça çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Ayrıca hastalığın ortaya çıkmasında çevresel etmenler de etkili olduğu için yaşam tarzında değişikliklere gidilerek tedavinin desteklenmesi gerekmektedir. Hatta birçok doktor tıbbi tedaviye başlamadan önce hayat tarzının değiştirilmesi yönünde önerilerde bulunmaktadır.
Obezite metabolik sendromun altında yatan en büyük nedendir. Bu nedenle hastalığın tedavisinde öncelikle hastaların fazla kilolardan kurtulması gerekmektedir. Fazla kilolarından kurtulan hastaların insülin direnci artış göstereceği için metabolik sendromda yer alan bileşenler üzerinde olumlu etkiler gösterecektir. Bunun için de hastayı takibe alan endokrinoloji doktorlarının diyetisyenler ile işbirliğine giderek hastaların kilo vermesine yardımcı olmaları gerekmektedir. Hastaların günlük ihtiyacı olan kalori miktarları hesaplanır ve daha alt seviyede kalori alınması sağlanarak kalori açığı sağlanır ve hastaların kilo vermesi sağlanır. Hastalar kilo verdikten sonra da verilen bu kiloların geri alınmaması için koruma dönemine girmeleri gerekmektedir.
Metabolik sendroma neden olan diğer bir faktör ise hareketsiz yaşamdır. Bundan dolayı hastaların yaşam tarzında değişikliklere giderken hareketsizliğin aksine çeşitli egzersizler ve spor aktiviteleri ile tedavinin desteklenmesi gerekmektedir. Hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre egzersizler belirlenir ve hastaların hareketsizliği önlenmiş olur. Bu noktada endokrinoloji doktorlarının fizik tedavi uzmanları ile işbirliğine gitmesi gerekebilir. Diyet ile birlikte yapılan egzersizler zamanla hastanın kalp damar sağlığına olumlu etkilerde bulunarak metabolik sendromun önüne geçilmesini sağlar.
Metabolik sendrom tanısı konulan hastaların yaşam tarzı değişikliklerinin yanı sıra tıbbi tedaviye de ihtiyaçları olabilmektedir. Bundan dolayı her sistemik hastalığa yönelik spesifik tedavilerin uygulanması gerekmektedir. Örneğin insülin direnci olan hastalarda insülin direnci azaltıcı ilaçlar, yüksek tansiyonu olan hastalarda antihipertansifler, lipit düzenleyici ilaçlar kullanılabilmektedir. Ayrıca hastalarda herhangi ciddi bir komplikasyon gelişir se cerrahi yöntemlere de başvurulabilir.
