Yeşil çay dünyanın en sağlıklı içeceklerinden biri.
Anti-oksidanlarla ve vücut üzerinde çok güçlü etkileri olan besinlerle dolu.
Bu etkilere beyin fonksiyonlarının güçlenmesi, yağ kaybı, kanser riskinin düşmesi ve daha pek çok inanılmaz fayda örnek gösterilebilir.
İşte yeşil çayın insanlar üzerinde yapılan araştırmarla kanıtlanmış 10 faydası:
1) Yeşil çay sağlığa iyi gelen çeşitli biyoaktif bileşenler içeriyor
Yeşil çay sadece yeşil bir sudan çok daha fazlası.
Çay yapraklarındaki pek çok biyoaktif bileşen önemli besinlerden bol miktarda içeren içecekte de bulunuyor
Yeşil çay güçlü birer anti-oksidan olan flavanoid ve kateşin gibi polifenollerle doludur (1).
Bu maddeler vücut içinde serbest radikallerin oluşumunu azaltır ve böylece hücreleri ve molekülleri hasardan korur. Bu serbest radikaller yaşlanmada ve her çeşit hastalıkta rol oynar.
Yeşil çaydaki bir başka güçlü bileşen de yine anti-oksidan olan ve çeşitli hastalıkları tedavi edebilen ve belki de yeşil çayın bu kadar güçlü tıbbi özellikleri olmasının arkasında yatan temel nedenlerden biri olan Epigallocatechin Gallate’dir (EGCG).
Yeşil çay sağlık için önemli olan bazı minerallerden az miktarda içerir.
Yalnız yüksek kaliteli bir ürün satın alın çünkü düşük kaliteli yeşil çay markaları çok fazla floroid içerebiliyor (2).
Bunu söyledikten sonra, yine de belirtmek gerekir ki düşük kalite bir yeşil çay bile içseniz faydaları, risklerinden çok daha fazla.
2) Yeşil çaydaki bileşenler beyin fonksiyonu ve zekayı artırabilir
Yeşil çay sizi uyanık tutmaktan daha fazlasını yapar. Sizi daha da zeki yapabilir.
Yeşil çayın içindeki aktif içerik bilinen bir uyarıcı olan kafeindir.
Yeşil çayda kahvedeki kadar kafein bulunmaz ama çok fazla kafeinin gerginleştirici etkisine neden olmadan beyni uyarmaya yetecek kadar bulunur.
Kafein beyindeki adenosine adı verilen bir nörotransmitterı bloklar. Böylece nöronlar hızlanmasına ve dopamin ve noradrenalin miktarının artmasına neden olur (3, 4).
Kafein üzerinde defalarca araştırma yapıldı ve her araştırma kafeinin çeşitli beyin fonksiyonlarını arttırdığını gösterdi (5). Bu fonksiyonlara kendini daha iyi hissetme, uyanıklık, reaksiyon süresi ve hafıza da dahil.
Ama yeşil çay kafeinden daha fazlasını içerir. Yeşil çayda L-teanin adı verilen ve beyin-kan bariyerini aşabilen bir amino asit de bulunur (6).
L-teanin beyindeki bir başka nörotransmitter olan ve anti-anksiyete özelliklerine sahip GABA’nın aktivitesini artırır. Ayrıca dopamin miktarını da yükseltir (7, 8, 9).
Araştırmalara göre kafein ve L-teaninin sinerjistik etkisi bulunuyor. Her ikisinin bir arada alınması beyin fonksiyonlarını daha da artırıyor (10).
L-teanin ve az miktarda kafeini beraber içermesi nedeniyle yeşil çay kahveye oranla daha farklı ve ılımlı bir etki yaratır.
Pek çok insan yeşil çay içtiği zaman kahveye göre daha stabil enerji seviyesine sahip olduğunu ve daha üretici olduğunu söylüyor.
3) Yeşil çay yağ yakımını hızlandırır ve fiziksel performansı artırır
Herhangi bir yağ yakıcı supplementinin içerik listesine bakarsanız büyük ihtimal orada yeşil çayı görürsünüz.
Çünkü insanlar üzerinde yapılan kontrollü çalışmalarda yeşil çayın yağ yakımını artırdığı ve metabolizma hızını yükselttiği görülüyor (11, 12).
10 sağlıklı erkek arasında yapılan bir araştırmada, yeşil çay enerji tüketimini %4 artırdı (13).
Bir başka araştırmada ise yağ oksidasyonnuu %17 arttı, yani yeşil çay enerji olarak özellikle yağ yakımını artırıyor (14).
Yalnız belirtmek gerekir ki bazı araştırmalarda yeşil çayın metabolizmayı hızlandırıcı etkisi gözlenmiyor. O yüzden etkisi bireye bağlı olabilir (15).
Kafein aynı zamanda yağ asitlerinin serbest kalmasını ve enerji olarak kullanılmalarına olanak tanıması sayesinde fiziksel performansını da artırabilir (16, 17).
İki ayrı inceleme araştırmasında kafeinin fiziksel performansını ortalam %11-12 artırdığı görüldü (18, 19).
4) Yeşil çaydaki anti-oksidanlar bazı kanser çeşitlerine yakalanma riskini azaltabilir
Kanser hücrelerin kontrolsüzce üremesi sonucu gerçekleşir. Dünyada ölümlerin en önde gelen nedenlerinden biridir.
Oksidatif hasarın kanser oluşumuna katkısı olduğu ve anti-oksidanların buna karşı koruyucu etkisi iyi bilinen bir gerçektir (20).
Yeşil çay çok iyi bir anti-oksidan kaynağı ve o yüzden kanser riskini azaltabileceği fikri çok makul ve araştırmalar da bunu destekliyor:
- Göğüs kanseri: Gözlemsel çalışmaların analizinde en çok yeşil çay içen kadınlarda göğüs kanseri riskinin %22 daha az olduğu görüldü (21). Göğüs kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türü.
- Prostat kanseri: Bir araştırmada yeşil çay içen erkeklerin prostat kanserine yakalanma ihtimalinin %48 az olduğu saptandı (22). Prostat kanseri de erkeklerde en sık görülen kanser türü.
- Kolon kanseri: 69.710 Çinli kadın arasında yapılan araştırmada yeşil çay içenlerin kolon kanserine yakalanma riskinin %57 daha düşük olduğu görüldü (23).
Birden fazla gözlemsel araştırma, yeşil çay içicilerinin çeşitli kanserlere yakalanma riskinin önemli oranda düşük olduğunu gösteriyor (24, 25, 26).
Yalnız yeşil çay içerken içine süt eklemeyin çünkü bu çayın anti-oksidan değerini azaltabilir (27).
5) Yeşil çay yaşlılıkta beyni koruyabilir ve Alzheimer veya Parkinson hastalığı riskini azaltabilir
Yeşil çay sadece kısa vadede beyin fonksiyonlarını artırmaz ama aynı zamanda yaşlılıkta da beyninizi koruyabilir.
Alzheimer hastalığı dünyada en yaygın görülen nörodejeneratif hastalıktır ve bunamanın en önemli nedenidir.
Parkinson hastalığı ise 2. en yaygın nörodejeneratif hastalık ve nedeni de beyinde dopamin üreten nöronların ölmesi.
Birden fazla araştırma, yeşil çayda bulunan kateşin bileşenlerinin test tüplerinde ve hayvan modellerinde nöronları koruduğunu ve böylece Alzheimer ve Parkinson hastalıklarına yakalanma riskini azalttığını gösteriyor (28, 29, 30).
6) Yeşil çay bakterileri öldürür ve bu da ağız sağlığını artırır ve enfeksiyon riskini düşürür
Yeşil çayda bulunan kateşinlerin başka biyolojik etkileri de var.
Bazı araştırmalar kateşinlerin bakterileri öldürdüğü ve grip virüsü gibi bazı virüsleri engellediğini ve böylece enfeksiyon riskini azalttığını gösteriyor (31, 32, 33, 34).
Strestococcus mutans genellikle ağızda bulunan zararlı bir bakteri. Bu bakteri plak oluşumuna neden oluyor ve bu da beraberinde diş eti kaybı veya diş çürüklerini getiriyor.
Araştırmalar kateşinlerin bu bakterinin üremesini durdurabileceğini gösteriyor. Yeşil çay içmek daha iyi bir ağız sağlığı ve daha düşük diş çürümesi riskiyle bağlantılı (35, 36, 37, 38, 39).
Yeşil çayın bir başka önemli faydası da birden fazla araştırmaya göre ağız kokusunu azaltabilmesi (41, 42).
7) Yeşil çay tip 2 diyabet (şeker hastalığı) riskini azaltabilir
Tip 2 Diyabet hastalığı dünyada son birkaç on yılda adeta epidemik haline geldi ve bugün dünya genelinde 300 milyon insan bu hastalığın pençesinde.
Hastalığa yakalananlarda insülin direnci veya insülin üretilememesi sonucunda kan şekeri yüksek seviyede kalıyor.
Araştırmalara göre yeşil çay insülin hassasiyetini artırabilir ve kan şekerini düşürebilir (43, 44).
Japon bireyler arasında yapılan bir araştırmada en çok yeşil çay içenlerin şeker hastalığına yakalanma riskinin %42 daha az olduğu görüldü (45).
286.701 kişi üzerinde yapılan 7 araştırmayı ele alan bir incelemede ise, yeşil çay içenlerin diyabete yakalanma riskinin %18 daha düşük olduğu saptandı (46).
8) Yeşil çay kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskini azaltabilir
Kalp hastalığı ve felci de kapsayan kardiyovasküler hastalıklar (kalp-damar hastalıkları) dünyada ölümlerin en başta gelen nedeni (47).
Araştırmalar yeşil çayın bu hastalıklarda risk faktörü olarak görülen bazı işaretçileri olumlu yönde etkileğini gösteriyor.
Bu işaretçiler toplam kolesterol, LDL kolesterol ve trigliseritler (48).
Yeşil çay aynı zamanda kanın anti-oksidan kapasitesini de çok büyük bir oranda artırıyor ve bu da LDL kolesterol parçacıklarını oksidasyondan koruyor ki LDL’nin oksitlenmesi de kalp hastalığının nedenlerinden birisi (49, 50, 51).
Bütün bu saydıklarımı göz önüne alırsak yeşil çay içenlerin kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskinin %31 olduğunu öğrenmek sizi şaşırtmayacaktır (52, 53, 54).
9) Yeşil çay zayıflatır mı? Yeşil çay kilo vermenize yardımcı olur ve şişmanlık riskini azaltır
Yeşil çayın metabolizmayı hızlandırdığını düşünürsek, kilo vermeye yardımcı olması da mantıklı bir düşünce.
Bir dizi araştırma yeşil çayın vücut yağ oranını azalttığını ve özellikle de karın bölgesinde azalttığını gösteriyor (55, 56, 57).
Bu araştırmalardan biri randomize kontrollü çalışmaydı ve araştırmada 240 erkek ve kadın 12 hafta boyunca incelendi. Araştırma sonunda yeşil çay içen grubun vücut yağı oranı, vücut ağırlığı, bel çevresi ve karın bölgesi yağlarının önemli oranda azaldığı görüldü (58).
Ama bazı araştırmalarda yeşil çayın zayıflatıcı etkisi istatistiki açıdan önemsiz çıktı ve o yüzden bu noktada olaya biraz şüpheci yaklaşmak daha doğru olacaktır (59).
10) Yeşil çay daha uzun yaşamanızı sağlayabilir
Yeşil çayın kalp hastalığı ve kanser gibi pek çok ölümcül hastalığa yakalanma riskinizi azalttığını ve sağlığa önemli faydaları olduğunu düşünürsek daha uzun yaşamanızı sağlayacağı kanısına varabiliriz.
40.530 yetişkin Japon arasında yapılan araştırmada en çok yeşil çay içenlerin (günde 5 fincan veya daha fazla) 11 yıllık süre boyunca ölme riskinin daha düşük olduğu görüldü (60):
- Tüm sebeplerden ölme ihtimali: Kadınlarda %23, erkeklerde %12 daha düşük
- Kalp hastalığından ölme ihtimali: Kadınlar %31, erkeklerde %22 daha düşük
- Felçten ölme ihtimali: Kadınlarda %42, erkeklerde %35 daha düşük
65-84 yaş arası 14.001 yaşlı Japon arasında yapılan bir başka araştırma ise yeşil çay içenlerin 6 yıllık süre boyunca ölüm ihtimalinin tam %76 daha az olduğunu saptadı (61)!
Sonuç olarak
Kendinizi iyi hissetmek, kilo vermek, tehlikeli kronik hastalıklardan korunmak ve daha uzun yaşamak istiyorsanız yeşil çay içmeyi günlük hayatınızın bir parçası haline getirmenizde fayda var.
Yorumlar